پروپوزال - اثر آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، کارایی مصرف نهاده‌ها و کیفیت دانه ارقام کنجد
دانه های روغنی از جمله گیاهان زراعی هستند که در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت روغن خوراکی به‌عنوان یک کالای اساسی در سبد خانوار و همچنین واردات 86 درصدی روغن مورد نیاز کشور (Gholamhoseini, 2020)، تحقیقات گسترده در زمینه انواع دانه های روغنی ضروری میباشد. سطح زیر کشت کنجد در کشور، حدود 42 هزار هکتار و عملکرد آن به‌طور تقریبی بین 600 تا 700 کیلوگرم در هکتار می باشد (FAO, 2020). دانه گیاه کنجد به علت دارا بودن درصد زیاد روغن و مقدار مناسب پروتئین، به‌عنوان یک منبع تغذیهای مهم محسوب می شود (Ebrahimian et al., 2019).
دانه های روغنی پس از غلات، دومین ذخیره غذایی جهان را تشکیل میدهند. کنجد با نام علمی Sesamum indicum L. از خانواده پدالیاسه و یکی از قدیمیترین گیاهان کشت شده توسط بشر است که به دلیل دارا بودن طعم مطبوع، ثبات و پایداری زیاد و خاصیت اکسید نشدن روغن آن، به‌عنوان ملکه گیاهان روغنی شناخته شده است (.(Salehi & Saeedi, 2012 دانه کنجد دارای 50 درصد روغن، 25 درصد پروتئین (Rajeswari et al., 2010) و غنی از مواد معدنی میباشد (Khazaei & Moharnmadi, 2009). روغن کنجد به‌دلیل وجود آنتیاکسیدانهای قابل حل در چربی نظیر سسامول، سامولین و سسامینول، نقش بسزایی در سلامتی انسان ایفا میکند (Rajeswari et al., 2010; Shenoy & Kalagudi., 2011). کنجد از دانههای روغنی مناطق گرم و نیمهگرم است، ولی کشت ارقام جدید آن به مناطق معتدله نیز گسترش یافته است (Weise, 2000). سطح زیر کشت کنجد در جهان حدود 7897048 هکتار و در ایران حدود 40000 هکتار میباشد (FAO, 2012).
کنجد از گیاهان زراعی دانه روغنی قدیمی و مهمی است که معموال در مزارع کوچک کشاورزان مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیری زراعت می شود .( l et Weiss )2020) این گیاه به خانواده Pedaliaceae که یک خانواده کوچک بوده و دارای 16 جنس و حدود 60 گونه است، تعلق دارد .( l et Uzun )2018) هرچند در سطح جهان، کنجد گیاه روغنی مهمی به شمار می رود، اما عملکرد پایینی دارد .() جد در بین 30 گیاه زراعی روغنی مهم جهان از رتبه نهم برخوردار است. دانه کنجد دارای خواص دارویی، تغذیه ای، آرایشی و بهداشتی بوده و به دلیل کمیت و کیفیت بالای پروتئین و روغن خوراکی، ارزش بالایی دارد. روغن کنجد به دلیل وجود آنتی اکسیدان های قوی نظیر سزامین، سزامولین، سزامول از ثبات بالایی برخوردار است .( Sabannavar & Lakshman2018) .